Κτίρια: Κάποια τα επισκεπτόμαστε, κάποια απλά τα βλέπουμε και κάποια μας μιλούν. Όχι όπως στα παραμύθια αλλά όπως στην ιστορία, γιατί το καθένα από αυτά έχει τη δική του, που έχει γραφτεί μέσα από ρωγμές, ανακαινίσεις, αλλαγές και ανθρώπους.
Στο παράδειγμα της Πάτρας, ίσως το δημοφιλέστερο κτίριό της είναι το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων, το αρχαιότερο κλειστό λυρικό θέατρο στην Ελλάδα, όπου βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης. Η κατασκευή του άρχισε το Φεβρουάριο του 1871 και ολοκληρώθηκε περίπου ενάμισι χρόνο κατά τα πρότυπα της Σκάλας του Μιλάνου. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας Ερνέστο Τσίλερ δημιούργησε ένα σχέδιο νεοαναγεννησιακής τεχνοτροπίας, το οποίο φυλάσσεται ακόμα στη δημοτική βιβλιοθήκη Πατρών. Τα τοξωτά ανοίγματα που βρίσκονται στο ισόγειο του θεάτρου, υποστηρίζονται από μαρμάρινους κίονες τοσκανικού ρυθμού, ενώ του πρώτου ορόφου από τέσσερις μαρμάρινους κίονες ιωνικού ρυθμού. Όσον αφορά τα πήλινα αγάλματα, που τοποθετήθηκαν στην στέγη, αξίζει να σημειωθεί ότι κατασκευάστηκαν στη Βιέννη και προσδίδουν μεγαλοπρέπεια στο κτίριο ενώ για την ζωγραφική του διακόσμηση επελέγησαν θέματα από την ελληνική μυθολογία.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από την αστική τάξη της Πάτρας με αντάλλαγμα ένα θεωρείο.
Η χωρητικότητά του είναι 450 άτομα και η πρώτη παράσταση που δόθηκε ήταν στις 10 Οκτωβρίου 1872 με το μελόδραμα Un balo in Mashera του Βέρντι.
Μεγάλη ιστορική σημασία έχει και το παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο Πάτρας μια και αποτελεί το τρίτο παλαιότερο νοσοκομείο στην Ελλάδα ακολουθώντας αυτά του Ναυπλίου και της Αθήνας. Αν και στις μέρες μας λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο, για περίπου έναν αιώνα (από το 1872 έως το 1973) λειτούργησε ως νοσοκομείο. Την ανέγερση του κτιρίου είχε αναλάβει ο Δανός αρχιτέκτονας Hausen με το νεοκλασικό κτίριο να πραγματοποιεί τα εγκαίνιά του με τον βασιλιά Όθωνα στις 15 Οκτωβρίου του 1857. Αρκετά πρωτοποριακό για την εποχή του, το νοσοκομείο διέθεται χειρουργικό τμήμα, παθολογικό, μαιευτικό και ακτινολογικό, μικροβιολογικό εργαστήριο αλλά και αίθουσα νεκροψίας. Το Παλαιό Δημοτικό Νοσοκομείο στέγασε για 12 χρόνια το Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Πατρέων, λειτουργώντας παράλληλα και σαν εκθεσιακός χώρος, ενώ από τον Ιούνιο του 2013 μεταφέρθηκε και στεγάζεται σε αυτό το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης.
Αξιοσημείωτη είναι και η προβολή του στην ελληνική ταινία «Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο».
Στη συμβολή των οδών Φιλοποίμενος, Μαιζώνος και Βότση, στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών, που κτίστηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εγκαινιάστηκε το 1957. Το κτίριο, όπου στεγάζεται σήμερα η Βιβλιοθήκη, θεμελιώθηκε το 1933, έπειτα από προτροπή του Δημάρχου Πατρέων, Ιωάννη Βλάχου, ο οποίος έβαλε σε ενέργεια την ανέγερση ιδιόκτητου μεγάρου για τη Βιβλιοθήκη σε δύο οικόπεδα συνολικής έκτασης 1500 πήχεων εκ των οποίων το ένα ήταν δωρεά του Ανδρέα Αθανασόπουλου και το άλλο αγορά του Δήμου. Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών διαθέτει σήμερα περίπου 200.000 τόμους βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, ενώ σημαντική θέση κατέχουν οι συλλογές των σπάνιων και πολύτιμων βιβλίων, των αρχείων και των εικαστικών (πίνακες ζωγραφικής, χαρακτικά και γλυπτά). Στα εγκαίνια της βιβλιοθήκης παρευρέθηκε και ο βασιλιάς Παύλος Α’.
Το 1903 χτίζεται στην Πάτρα ένα από τα πιο σημαντικά δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα, τα Δημοτικά Σφαγεία. Πρόκειται για ένα συγκρότημα κτιρίων που καλύπτουν τα 14,5 στρώματα,με όλα τα κτίρια να είναι πετρόκτιστα από πέτρα Αστακού. Τα Δημοτικά Σφαγεία αποτελούνται από το κυρίως κτίριο που είναι τοποθετημένο στο κέντρο του συγκροτήματος, τους στάβλους, τα κτίρια διοίκησης και τους λοιπούς βοηθητικούς χώρους τοποθετημένους περιμετρικά. Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι το μεγάλο άνοιγμα στο μεσαίο όγκο του κεντρικού κτιρίου. Όλες οι ακμές σχηματίζονται από μεγάλους ακρογωνιαίους λίθους με τις στέγες να προεξέχουν περιμετρικά και να στηρίζονται σε ξύλινα φουρουσάκια.
Αν και στις μέρες μας τα σημάδια παρακμής και εγκατάλειψης είναι κάτι παραπάνω από εμφανή, το Αρέθειο Εκπαιδευτήριο Πάτρας αποτέλεσε ένα από τα πιο προοδευτικά εκπαιδευτήρια της εποχής του. Πρόκειται για ένα ιστορικό κτήριο νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στη συμβολή των οδών Κορίνθου και Αράτου στο κέντρο της πόλης, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο και ανακαινίστηκε πριν από χρόνια. Εξαρχής (23-7-1947) λειτούργησε ως τετραθέσιο σχολείο ενώ το 1967 διέθετε και σχολικό λεωφορείο για τη μεταφορά των μαθητών. Το σχολείο θεωρούταν πρότυπο τόσο για το θερμό κλίμα ανάμεσα σε δασκάλους και μαθητές όσο και για το εύρος των κοινωνικοοικονομικών οικογενειών που φοιτούσαν σε αυτό, καθώς τα δίδακτρα κυμαίνονταν από 275 έως 300 δραχμές.
Τέλος, το Χαμάμ της Πάτρας, είναι το παλαιότερο κτίριό της αφού χρονολογείται είτε τον 15ο είτε τον 16ο αιώνα, χωρίς να έχει σταματήσει τη λειτουργία του έως και σήμερα. Γι’ αυτό το λόγο και παρά την αλλαγή αρκετών ιδιοκτητών, το συγκεκριμένο Χαμάμ διαθέτη εξέχουσα θέση παλαιότητας στην Ευρώπη. Η είσοδος του χώρου γίνεται από τοξωτά ανοίγματα ενώ πίσω από αυτά βρίσκεται η δεξαμενή και ο χώρος εστίας. Παρόλο που το κτίριο ανακαινίστηκε πλήρως πριν μερικά χρόνια, έγινε ιδιαίτερη μέριμνα ώστε να μην αλλοιωθεί το κυρίαρχο στοιχείο του: ο φούρνος από πυρινόξυλο, ένα ειδικό ξύλο που προέρχεται από την επεξεργασία ελιάς. Επειδή μάλιστα δεν υπάρχουν θερμές πηγές στο χαμάμ, η λειτουργία του γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο. Μέσω γαλαριών μεταφέρεται από τον φούρνο θερμότητα στα θερμά δωμάτια, λιγότερη στον προθάλαμο και ακόμη λιγότερη στα ντους. Άλλο ένα χαρακτηριστικό που έχει διατηρηθεί στο πέρασμα των χρόνων και δεδομένης της κτίσης του κατά την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι ότι το χαμάμ λειτουργεί για άνδρες και γυναίκες αλλά σε διαφορετικούς χώρους και διαφορετικές ημέρες.
Βάλε αστεράκι στο YourTipster στο Google News για να μαθαίνεις τα πάντα πριν απ’ όλους